Eerste hulp bij oogletsel op de werkvloer
- Leonie
- 28 mei 202528 mei 2025
- Bekeken: 160
Je ogen zijn kwetsbaar, zeker in werkomgevingen met chemische stoffen, scherpe materialen of fel licht. Niet voor niets is oogletsel een van de meest voorkomende arbeidsongevallen. Als je weet wat je moet doen bij oogletsel, kun je erger voorkomen. Maar de juiste eerste hulp hangt af van de aard van het letsel. Eén ding is altijd belangrijk: blijf kalm, ga zitten of liggen en houd je hoofd licht achterover. In dit artikel lees je per situatie wat je het beste kunt doen – en wat juist niet.
Chemische stoffen
Werk je met chemische producten en krijg je iets in je oog? Dat is flink schrikken. Van schoonmaakmiddelen en ontvetters tot industriële stoffen zoals zoutzuur: ze kunnen je ogen ernstig beschadigen. Bij verkeerd handelen kun je zelfs (gedeeltelijk) je zicht verliezen. Daarom is snel en goed handelen van groot belang.
Wat moet ik doen als ik een chemische stof in mijn oog krijg?
Blijf allereerst rustig. Je eerste reflex is misschien om in je oog te wrijven, maar doe dit absoluut niet – dat kan de situtie alleen maar verergeren. Ga zitten of liggen en roep direct de hulp van collega’s in. Spoel je oog zo snel mogelijk uit met veel schoon, lauw water. Doe dit bij voorkeur minstens 15 minuten lang, zodat de stof goed wordt verdund en weggespoeld.
LET OP Gebruik altijd lauw kraanwater: Te koud water kan ongemak veroorzaken en de bloedvaten vernauwen, wat de verwijdering van de chemicaliën kan belemmeren. Te heet water kan het oog verder beschadigen.
In sommige werkomgevingen zijn oogdouches verplicht. Is er een oogdouche beschikbaar? Gebruik die dan meteen. Zo niet, spoel dan je oog onder een stromende kraan, waarbij je het oog openhoudt zodat het water goed over het oppervlak stroomt.
Een natte lap of ice pack lijkt misschien prettig en verkoelend, maar vermijd dit liever. Druk uitoefenen op een beschadigd oog kan het oogletsel verergeren. Na het spoelen is het belangrijk om direct medische hulp te zoeken. In het ziekenhuis kunnen artsen beoordelen of verdere behandeling nodig is.
Stomp voorwerp of flinke klap
Je oog is een complex en gevoelig orgaan, opgebouwd uit kwetsbare structuren. Je denkt er misschien niet direct aan, maar oogletsel kan ook ontstaan door een stomp voorwerp of door een harde klap op het oog. Denk aan een botsing met een deur, een ongelukkige stoot met een elleboog of een hard voorwerp. In dit soort gevallen is het niet alleen je oog zelf dat geraakt wordt, maar kan ook de omliggende oogkas verwond zijn.
Wat moet ik doen als ik een klap tegen mijn oog krijg?
Bij een harde klap kan je oog tijdelijk worden ingedrukt, waardoor inwendige structuren beschadigd raken, zoals bloedvaatjes of het netvlies. Dit kan leiden tot bloedingen in het oog, wazig zien of lichtflitsen. Soms merk je dit niet direct, maar ontstaan de klachten pas na enkele uren of zelfs dagen. Krijg je een klap op je oog? Raak niet in paniek: vermijd druk op het oog (dus geen ice packs of zak met ijsklontjes) en probeer rustig te blijven. Het beste is om je oog door een arts te laten controleren – oogletsel kan verraderlijk zijn en serieuze gevolgen hebben als het niet op tijd wordt behandeld.
Scherp voorwerp
In omgevingen waar gewerkt wordt met bijvoorbeeld metaal en hout kunnen kleine deeltjes plots in je oog terechtkomen. Denk aan metaalsplinters, houtvezels of stukjes glas. Ook een ongecontroleerde beweging met een scherp voorwerp kan leiden tot een verwonding aan het oog.
Wat moet ik doen bij oogletsel door een scherp voorwerp?
Als een los deeltje, zoals een hout- of metaalsplinter, in je oog zit, spoel dan onmiddellijk met schoon water. Vraag een collega om te kijken of het deeltje zichtbaar en los ligt.
Is het zichtbaar en beweegt het vrij mee? Dan kan het voorzichtig worden verwijderd met een nat wattenstaafje – alleen door iemand met schone handen en zonder druk uit te oefenen. Is het gelukt om het deeltje te verwijderen? Ga dan alsnog naar een arts om er zeker van te zijn dat er geen stukjes zijn achtergebleven. Metaal kan na verloop van tijd gaan roesten, wat extra schade of irritatie kan veroorzaken als het niet wordt verwijderd. Als het op je ogen aankomt kan je niet voorzichtig genoeg zijn.
Let op: zit het voorwerp vast in het oog of lijkt het ingebed? Dan mag je er niet aankomen. Ga direct naar een arts. Het kan zijn dat het deeltje operatief moet worden verwijderd.
UV-straling (lasogen)
UV-straling komt zoals je wellicht weet niet alleen van de zon. Ook binnen bepaalde werkomgevingen, zoals bij het lassen, kunnen je ogen worden blootgesteld aan schadelijke UV-straling. Zonder goede bescherming kan dit leiden tot oogletsel, dat ‘lasogen’ wordt genoemd – ook wel fotokeratitis of sneeuwblindheid.
Wat moet ik doen als ik te veel UV-straling in mijn ogen heb gehad?
Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Draag daarom altijd geschikte oogbescherming: bijvoorbeeld een laskap, lashelm of lasbril. Controleer je oogbescherming altijd op beschadigingen voordat je begint met werkzaamheden waarbij je ogen aan risico’s worden blootgesteld. Een beschadigde laskap, lashelm of lasbril kan namelijk niet meer de juiste bescherming bieden tegen UV-straling. Vervang kapotte of versleten beschermingsmiddelen direct, zodat je ogen optimaal beschermd blijven tijdens je werk. En… let op! Ook omstanders kunnen risico lopen – kijk dus nooit zonder bescherming naar laswerkzaamheden.
Toch te veel straling opgelopen? De klachten ontstaan vaak pas na een paar uur: branderige, rode ogen, hoofdpijn en moeite met je ogen openhouden zijn typische symptomen. Gelukkig zijn lasogen meestal tijdelijk en genezen ze binnen enkele dagen tot een week.
Toch is het belangrijk om een arts te raadplegen. Die kan pijnstillende druppels voorschrijven en controleren of er geen blijvende schade is. Je kunt thuis koele, natte kompressen op je ogen leggen, maar gebruik hiervoor alleen steriele gaasjes of schone doekjes.
Wat moet ik doen als een collega oogletsel oploopt?
Het is belangrijk om snel en doordacht te handelen:
- Blijf kalm en stel je collega gerust.
- Laat de persoon niet in het oog wrijven.
- Probeer te bekijken wat er aan de hand is. Zie je bloed of is het oog vervormd? Bel dan direct 112.
- Gaat het om een chemische stof of klein deeltje? Trek het onderste ooglid voorzichtig omlaag en laat het slachtoffer omhoog kijken. Spoel het oog met schoon water.
- Vraag of het slachtoffer nog kan zien met het aangedane oog.
Bel bij twijfel altijd een arts of 112 en volg de instructies op.
Wat kan ik doen om oogletsel op de werkvloer te voorkomen?
Ongelukken zijn soms onvermijdelijk, maar er is veel wat je kunt doen om risico’s te verkleinen:
- Draag altijd de juiste oogbescherming bij risicovolle werkzaamheden. Een gewone bril biedt onvoldoende bescherming.
- Volg de veiligheidsrichtlijnen op je werk strikt op.
- Gebruik chemicaliën en gereedschappen op de juiste manier.
- Controleer je omgeving: liggen er loszittende delen of scherpe voorwerpen die gevaar kunnen opleveren?
Draag je lenzen? Denk dan niet dat je ogen beter beschermd zijn. Lenzen beschermen niet tegen chemische stoffen of splinters – integendeel, ze kunnen het juist lastiger maken om snel te handelen bij oogletsel. Een lens uit je oog halen is op zo’n moment flink lastig. Bij bijtende stoffen kan het verwijderen van lenzen erg pijnlijk of zelfs onmogelijk zijn.
