Wat is angiogenese?
- Leonie
- 05 mei 202505 mei 2025
- Bekeken: 629
Angiogenese is een natuurlijk proces waarbij het lichaam nieuwe bloedvaten aanmaakt. Het klinkt als iets positiefs – en dat is het vaak ook. Maar in sommige gevallen, zoals in je ogen, kan angiogenese juist tot problemen leiden. In deze blog leggen we uit wat angiogenese precies inhoudt, wanneer het een risico vormt en wat jij als lenzendrager kunt doen om je ogen gezond te houden.
Wat houdt angiogenese in?
Angiogenese is het proces waarbij er nieuwe bloedvaten ontstaan in het lichaam. Dit gebeurt ons hele leven lang: van de embryonale ontwikkeling tot aan het herstel van wonden of infecties op latere leeftijd. Het is dus een volkomen natuurlijk en noodzakelijk proces.
Er zijn twee vormen van angiogenese:
- Kiemende angiogenese (sprouting angiogenesis): hierbij ontstaan nieuwe bloedvaten vanuit bestaande vaten, als een soort uitlopers.
- Splitsende angiogenese (splitting angiogenesis): hierbij ontstaan vertakkingen in bestaande bloedvaten die zich splitsen.
In de meeste gevallen helpt angiogenese het lichaam bij groei en herstel. Maar het proces moet wel goed verlopen en op de juiste plekken. Wanneer het uit balans raakt, kunnen er op ongewenste plekken nieuwe vaten groeien.
Zo ook in de ogen. Je ogen zijn uiterst complexe organen die gezond blijven door een nauwkeurige balans tussen zuurstoftoevoer, vochtigheid, en bescherming tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Zodra die balans verstoord raakt, kunnen zelfs natuurlijke processen als angiogenese omslaan in iets nadeligs.
Angiogenese in de ogen
Wanneer angiogenese optreedt in de ogen, spreken we van vasculaire groei of neovascularisatie van het oog. Het komt bij veel oogaandoeningen voor en leidt soms tot blindheid. Zo treedt het bijvoorbeeld op bij diabetische retinopathie (schade aan het netvlies door diabetes), maculadegeneratie en neovasculair glaucoom (abnormale vaatgroei op de iris).
Je oog bestaat uit verschillende delen, waaronder het hoornvlies (cornea), de oogkamer en de lens. Het hoornvlies is normaal gesproken mooi doorzichtig – het dient tenslotte om licht goed door te laten. Maar wanneer er door angiogenese te veel bloedvaatjes ontstaan in deze buitenste laag, wordt het zicht vertroebeld. In sommige gevallen groeien de vaten zelfs door tot aan de lens. Dit wordt ook wel vaatgroei genoemd.
Als bloedvaten tot aan de lens van het oog doorgroeien, kan dat ernstige gevolgen hebben voor het zicht. De lens hoort volledig helder te zijn, zodat licht ongehinderd het netvlies bereikt. Wanneer er bloedvaten in of rond de lens groeien, verstoren ze die helderheid. Dat kan leiden tot troebel of wazig zicht.
Daarnaast kan de functie van de lens verstoord raken. De lens zorgt ervoor dat we scherp kunnen stellen, en als bloedvaten deze functie belemmeren – bijvoorbeeld door druk of verandering van de lensstructuur – ontstaan er problemen met scherpte en dieptezicht.
Een ander risico is dat de nieuw gevormde bloedvaten vaak fragiel zijn. Ze kunnen makkelijk scheuren, wat bloedingen in het oog veroorzaakt. Zulke bloedingen kunnen plotselinge zichtproblemen geven en soms zelfs blijvende schade aanrichten.
Als de onderliggende oorzaak van de vaatgroei niet wordt aangepakt, blijft het lichaam signalen geven om nieuwe bloedvaten te vormen. Daardoor kan het probleem zich steeds verder uitbreiden, wat uiteindelijk leidt tot een progressieve achteruitgang van het zicht en in ernstige gevallen zelfs tot blindheid.
Wat is de oorzaak van angiogenese in de ogen?
Er zijn verschillende oorzaken voor ongewenste angiogenese in de ogen. Veel Voorkomende triggers zijn:
- Chronische oogaandoeningen, zoals diabetes of maculadegeneratie.
- Zuurstoftekort in het oog, bijvoorbeeld als gevolg van langdurig of verkeerd gebruik van contactlenzen.
- Langdurige Irritatie van het oog, door droge ogen, allergieën of stofdeeltjes.
- Verkeerd passende contactlenzen of lenzen die niet goed worden verdragen.
Bij lenzendragers kan angiogenese dus ontstaan als de ogen niet genoeg zuurstof krijgen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het te lang dragen van lenzen, bij oude of versleten lenzen of wanneer de lenzen niet goed passen. Het oog ervaart dan als het ware stress en gaat zelf proberen een oplossing te verzinnen door nieuwe bloedvaatjes aan te maken. Helaas op plekken waar ze niet horen.
Hoe kan ik als lenzendrager angiogenese voorkomen?
Goed nieuws: in veel gevallen kun je angiogenese als lenzendrager voorkomen of tijdig signaleren. Hier zijn een paar belangrijke tips:
- Draag de juiste lenzen. Laat je adviseren over lenzen met een hoge zuurstofdoorlaatbaarheid (zoals silicone hydrogel lenzen).
- Laat je ogen regelmatig controleren. Een optometrist of oogarts kan beginnende vaatvorming tijdig opsporen.
- Signaleer klachten op tijd. Voel je ongemak, droogte of irritatie? Wacht niet te lang en laat je ogen nakijken.
- Houd je aan de draagtijd. Draag je lenzen niet langer dan wordt aanbevolen. Slapen met lenzen wordt in principe afgeraden.
- Zorg voor goede hygiëne. Reinig je lenzen dagelijks, gebruik de juiste lenzenvloeistof en vervang lenzen volgens schema.
- Gun je ogen rust. Zeker bij het overstappen naar andere lenzen kan het goed zijn om je ogen even tijd te geven om aan te passen.
Andere vormen van angiogenese
Angiogenese kan dus ook juist een belangrijke en positieve rol spelen. Stel, je valt en hebt een wond: het lichaam maakt nieuw weefsel aan, en dat nieuwe weefsel heeft bloed nodig. Dan worden er nieuwe vaatjes gevormd om dat deel van zuurstof en voeding te voorzien.
Er zijn ook situaties waarin angiogenese juist schadelijk is zoals in de ogen het geval is. Maar denk bijvoorbeeld ook aan de groei van tumoren. Een tumor kan sneller groeien wanneer het via nieuwe bloedvaten van voeding wordt voorzien. Daarom wordt er in de medische wereld ook gezocht naar medicijnen die angiogenese kunnen remmen – zogeheten anti-angiogene therapieën.
Andere aandoeningen waarbij angiogenese een rol speelt zijn onder meer reumatoïde artritis en psoriasis.
Angiogenese is een belangrijk, natuurlijk proces dat je lichaam meestal uitstekend onder controle heeft. Maar in je ogen – zeker als je lenzen draagt – kan angiogenese dus uit de hand lopen. Gelukkig kun je zelf veel doen om je ogen gezond te houden. Wees alert op klachten, draag de juiste lenzen en plan regelmatig een controle in. Zo houd je je zicht scherp én je ogen in topvorm.
